talawas chủ nhật

Tác giả / Dịch giả Nghe tác phẩm Ban biên tập

Bài mới nhất

 

Văn xuôi Thơ Kịch Tác phẩm dịch

Ngô Phan Lưu

Sau "Làng quê thì mênh mông" và "Ba cổ tích của nội", talawas chủ nhật kì này hân hạnh giới thiệu một truyện ngắn mới của Ngô Phan Lưu, tác giả đang trở thành một trong những gương mặt đặc biệt nhất của văn học Việt Nam trong nước. talawas chủ nhật

 

Ngô Phan Lưu

Bầy người bé nhỏ

 

Suốt bốn ngày, mưa rất to, nước từ trời trút xuống oằn cả mái nhà. Sang ngày thứ năm, mưa tạnh, bầu trời không mặt trời. Không gian khởi rông gió lạnh. Trong cái gió lạnh này, da thịt người ta cực kỳ nổi gai ốc, nhưng tầng sâu nổi gai ốc, không phải vì lạnh, mà vì sợ hãi bao trùm. Trên đầu, không phải nền trời nữa, mà là một vòm chì nặng nề mênh mông. Màu chì là màu nguy hiểm. Nước sông Ba đột ngột dâng cao. Hà Bá bắt đầu hoạt động. Ngôi nhà tranh vách đất của anh Quyết, nước lũ sông Ba leo lên nửa vách. Hai mươi sáu hộ ở làng Nghê Thường cũng thế, đang cực kỳ nguy cấp. Nguy cấp cứ như không khí, ai cũng phải hít thở. Trên tấm đi-văng, anh Quyết kê thêm một bàn gỗ lớn. Cả nhà co ro ngồi trên đó. Anh biết lúc này, phải tự cứu, không phải lúc ngóng chờ bên ngoài. Mọi người phải đối diện chính mình để lo toan đường sống. Từ chiếc bàn, lập tức anh bước xuống nền nhà, nước đã tới ngực. Anh lo ngại quay nhìn mẹ, vợ và ba đứa nhỏ lổn nhổn trên chiếc bàn mỏng manh, nếu cứ để họ đấy - anh nghĩ - chỉ hai tiếng đồng hồ nữa, nước lũ sẽ xoá sạch. Anh quyết định dời họ sang nhà chú Bảy láng giềng. Anh ra lệnh:

"Tý ôm chặt cổ bố!" - anh chìa lưng sát chiếc bàn kê trên đi-văng để Tý ôm cổ, đoạn anh xoay người, vươn hai cánh tay ẵm Còm và bé Hoa. Giọng anh khàn đặc: "Tôi dời bọn nhỏ sang nhà chú Bảy. Cứ ngồi đấy, chờ tôi về."

Lúc này, vợ và mẹ như đã điếc đặc. Cả hai im lặng không trả lời. Dường như nỗi sợ đã biến họ thành tượng. Sự căng thẳng đã làm khuôn mặt họ hoá đá. Có lẽ khuôn mặt anh cũng thế, nên họ không dám nhìn anh. Họ có mắt nhưng không dám nhìn đâu cả. Đó là những đôi mắt thất thần, những đôi mắt bất lực trước cái chết đang lừng lững đến gần, đến trong im lặng, không ồn ào, không khoa trương, thong thả và bình thản. Đó là một kinh khiếp mênh mông, làm người ta tê liệt. Anh Quyết vừa ẵm vừa cõng bọn nhỏ đi ra cửa. Đi ra cửa để dời chúng đến nhà chú Bảy.

Nhà chú Bảy nằm sát bờ vùng, cách nhà Quyết ba đám ruộng. Đó là một ngôi nhà mới xây, mái ngói, tường gạch, đặc biệt có thêm một gác lửng bằng gỗ kiền kiền. Chính căn gác lửng này là lý do anh Quyết dời con đến. Nếu gia đình anh được tá túc căn gác này, anh rất yên tâm. Nước khó mà ngập cái gác lửng này được.

Khi ra đến cổng, anh dò dẫm tiến ngay vào bờ vùng. Nước mênh mông một màu gạch cũ pha tro bếp. Còm và bé Hoa đã ướt nhẹp. Anh thận trọng từng bước, không cho bị sụp lỗ. Dưới chân anh, trên mặt bờ vùng, nước chảy rất xiết, luôn nguy cơ bị trốc chân. Anh cẩn thận đi lòm khòm, không dám thẳng lưng, sợ rớt thằng Tý trên lưng đang bấu chặt cổ anh. Hai tay anh vẫn cố ẵm cu Còm và bé Hoa. Cứ thế, anh tiến từng bước trên bờ vùng đã xoi mất đất, trồi lởm chởm đá dăm lẫn gạch vụn. Trong tư thế đi khom người, anh nhìn sát mặt nước vàng đục lởn vởn rác rưởi, cành mục trôi dập dềnh, làm anh chóng mặt. Anh đã đi được nửa đường… Trong một biển lũ mênh mông, việc anh đang làm trông nhỏ bé, âm thầm. Nhưng sự nhỏ bé âm thầm ấy lại đối mặt sự tàn nhẫn to lớn, nên cũng lớn to vô cùng. Việc ấy là ý chí cương quyết nên đã vang động tận ngóc ngách thiên đình. Đột ngột, anh Quyết nghe lạnh gáy. Một cái lạnh gáy tia chớp, sự báo động linh tính, lạnh như ai đó dí cục nước đá vào. Anh giật thót, lập tức ngoái cổ ra phía sau. Ngay trước mắt anh, một vạt rơm lềnh bềnh đang tấp vào anh từ phía lưng. Trong tích tắc, vạt rơm áp ngay vào lưng anh. Không kịp né tránh, anh xoay người nửa vòng, dạng hai chân trụ vững cho khỏi ngã. Vạt rơm chết tiệt này, quá lớn và dày, nên khi vướng phải anh, nó không trượt đi, mà hai đầu lại giãn ra, vòng lại tóm riết lấy anh. Anh điếng người. Một sự cố bất ngờ ập đến, không trở tay kịp, buộc anh phải rùn người vì suýt trốc chân. Anh vừa nhúng nước cu Còm, bé Hoa. Nghe chúng thét lên, anh lập tức thẳng người lên ngay. Nước chảy xiết. Vạt rơm vẫn nhẩn nha dập dềnh chuyển động như hai gọng kìm bập bập vào thân thể anh. Anh cố vận dụng sức lực rướn tới, mong thoát khỏi vòng vây chết người của rơm, nhưng vô ích, đã vô ích… Nơi hai ống chân anh chìm dưới nước, rơm đã quấn cuộn vào, vướng víu nhùng nhằng. Và, chỉ trong tích tắc, vạt rơm đã bứng hai chân anh trốc khỏi bờ vùng. Anh hỏng đất, rơm đẩy, anh bật ngửa. Trong dòng lũ chảy xiết, lại không vướng gì, vạt rơm lại bập bềnh, thản nhiên tiếp tục trôi đi… Còn ở đấy, có ba người bị nhận chìm, đó là việc của ba người ấy, không can dự gì đến hoạt động của rơm, của nước, của trời đất xung quanh. Bị trốc chân, anh Quyết đã ngã ngửa lên vạt rơm. Dưới sức nặng ba cha con anh, vạt rơm từ từ chìm xuống, để nước lũ phủ lấp kéo đi… Vạt rơm định mệnh này, đúng là đồ chết tiệt, hẳn nhiên của ai đó đã phơi khô, vun thành đống chưa kịp lên nọc, và bị lũ cuốn đi. Vừa vướng víu trong rơm vừa chìm lỉm trong nước lũ, anh Quyết thả rơi cu Còm và bé Hoa lúc nào không hay. Cả cu Tý cũng không còn ôm cổ anh nữa. Anh chỉ còn một mình anh. Tuy lũ quật anh lộn vòng, nhưng anh vẫn ngoi lên được. Anh vuốt mặt thở hắt ra, anh biết mình đã vọt ra ngoài vạt rơm. Ngay lúc này, mắt anh thoáng thấy bụi Dúi nhô lên nơi đầu bờ ruộng chú Lẫm. Trong một tích tắc, anh biết tình trạng mình đã tan nát. Thằng Tý, cu Còm và bé Hoa rõ ràng không còn nữa. Chúng đã chết. Chết. Chết, nhưng xác chúng có thể còn dính trong vạt rơm đang lềnh bềnh trong nước. Lập tức, một luồng ánh sáng rọi ngay trong đầu anh. Ánh sáng từ ngay bụi Dúi nơi bờ ruộng chú Lẫm ở đằng kia rọi đến. Nhanh như cắt, anh lao người vào ngay vạt rơm mà anh vừa thoát ra. Anh quơ hai tay níu lấy nó. Níu lấy nó, để lái nó trôi vào ngay bụi Dúi đằng kia... Anh quyết tâm lợi dụng bụi Dúi làm tường thành chắn vạt rơm lại, chắn lại cho anh tìm xác con. Người anh lúc này, không còn bản thân, bản thân đã biến thành sức mãnh liệt, buộc vạt rơm phải trôi tấp vào bụi dúi. Anh vượt trước đầu vạt rơm, chệch phía trái, vừa chặn lại vừa nhoài người đẩy vạt rơm trôi về phía phải. Anh đã triệu tập toàn bộ sức lực kinh hồn mà chính anh không ngờ được. Dưới sức cuốn của lũ cộng với sức đẩy ngang của anh, vạt rơm trôi chệch hướng, tấp thẳng vào ngay bụi dúi. Vạt rơm giờ này hoàn toàn bị chặn lại, không trôi được, cứ liên tục dập dềnh tấn công bụi dúi. Dúi là loại cây có bộ rễ cọc. Dúi mọc lâu năm, rễ đâm thẳng xuống âm phủ, gió dữ, lũ hung, cũng không làm gì được nó. Cành lá của dúi lại vô cùng dẻo dai. Đó là một vật chắn vững chắc và bền bỉ… Lập tức, anh lao ngay vào vạt rơm, dùng hai tay ôm xé từng mảnh nhỏ, gạt sang hai bên cho nước cuốn đi. Anh hành động hung hãn, nhanh nhẹn. Cứ thế, anh tiến dần vào giữa vạt rơm, vẫn cứ rứt xé đẩy rơm trôi đi. Vạt rơm tan tành đã trôi đi hết, nhưng ba đứa con anh vẫn biệt tăm, không tìm thấy. Chúng đã bị dòng nước nhận chìm, cuốn trôi, không còn nằm trong vạt rơm. Xác chúng hoàn toàn không có trong vạt rơm. Anh mím môi, cắn chặt hai hàm răng, đôi mắt nẹt lửa. Trước mặt anh đột nhiên tối sầm. Mất ba đứa con, nhưng anh không khóc được. Nước mắt không xứng đáng cho lúc này. Anh dựa lưng vào bụi dúi thở dốc. Một chặp sau, anh mới lơ mơ thấy được ánh sáng màu chì. Nước giờ này đã cao ngập vai. Anh thấy ngôi nhà mình, mái tranh vẫn còn, nhỏ nhoi rũ rợi như con gà hột dầu bị cóng. Anh thấy ngôi nhà chú Bảy, mái ngói vẫn còn, cũng nhỏ nhoi rũ rợi như con gà tía mắc mưa. Nước càng mênh mông, càng dập dềnh bất tận. Lác đác từ xa những mái nhà lô nhô, lẻ loi, ngắc ngư giữa biển nước. Tất cả đều thê lương thinh lặng. Anh lội trở về nhà. Đầu óc vừa rỗng tuếch vừa đặc sệt. Anh lội xào xào không thèm dò dẫm. Anh cứ trực chỉ đường thẳng, lội ào ào về nhà. Sụp bờ ruộng, anh ngoi lên, lội tiếp. Anh tự biết một cách kiên định rằng, anh không chết vì cơn lũ này được. Nó không đủ sức giết anh, nhưng mẹ và vợ đang ở nhà, lũ sẽ giết chết như ba đứa con anh vừa chết. Tất cả nhà anh là năm người chết. Một uất hận ngút trời mà không làm gì được, cứ ngùn ngụt tràn ngập trong người làm anh ngạt thở. Nếu nước lũ là một con người, anh giết chết tức khắc. Nhưng, nước lũ là lũ nước. Hừ, thế đấy, nó không là con người. Làm gì được nó nào! Anh lội vào nhà. Vợ và mẹ vẫn co ro nơi chiếc bàn đặt trên đi-văng. Lúc này, nước đã lém mặt bàn. Mẹ và vợ, cả hai đều không nhìn anh, họ cũng không hỏi anh đã gửi ba đứa nhỏ xong chưa, họ cũng không đòi anh giúp họ việc gì. Anh cũng câm như hến. Tất cả đều im lặng. Chỉ có im lặng ngự trị. Không tiếng nói. Anh lội ra chuồng bò. Con bò Pháo nhà anh đã nghếch mõm tì vào róng ngang đang thở xì xì. Anh chỉ thấy nửa đầu bò, thân bò chìm trong nước. Anh quyết định thả con Pháo. Bò là loài vật biết bơi, may ra nó sống sót. Anh mở thanh cửa, vào chuồng dắt con Pháo thả ra ngoài. Con bò bơi xuôi theo dòng lũ. Anh nhìn theo. Chỉ một chốc, đầu con bò Pháo chỉ còn là một chấm nhỏ xa xăm. Anh lội trở vào nhà, đến ngay vách tường, rút chiếc câu liêm giắt ở mái tranh, anh dựng thang trèo lên mái nhà. Anh cắt tranh, giật từng tấm quăng đi, tạo một lỗ hổng để đưa mẹ và vợ lên mái nhà. Anh tức tốc kê thang trên đi-văng, dìu nhanh mẹ và vợ lên nóc nhà qua lỗ mái tranh đã khoét. Sợ mẹ và vợ bị choáng mà rơi xuống nước, anh dùng dây thừng buộc bụng mẹ và bụng vợ dính vào cây đòn dông nóc nhà. Lúc này, nước lũ đã liếm mái tranh. Nước vẫn hung hãn lớn rất nhanh. Dứt khoát không một thế lực nào ngăn cản được. Dứt khoát mẹ và vợ phải chết, và anh cũng thế. Ban nãy, anh vẫn còn ảo tưởng rằng cơn lũ không thể giết được anh, nhưng giây phút này thì không. Nó sẽ giết cả anh như đã giết các con anh. Ngồi trên mái nhà, bên cạnh mẹ và vợ, anh quét mắt nhìn biển lũ mênh mông. Đột nhiên, anh thấy chúng thật tầm thường. Cái sợ đã ra khỏi con người anh. Cái sợ không dám vào con người anh. Trí óc anh bỗng nhiên tỉnh táo và bình thản lạ thường. Chắc chắn, lũ sẽ quật anh chết ngay, nhưng anh vẫn thấy chúng thật tầm thường. Anh đang khinh bỉ cơn lũ. Không những khinh bỉ nó, mà anh còn khinh bỉ cả cái vũ trụ to lớn này. Anh biết rằng, ngay cái khinh bỉ của anh, cũng bị trận lũ giết ngay, anh vẫn cứ khinh bỉ chúng như thường. Giờ này, trong anh không còn căm thù, không có uất hận, chỉ có khinh bỉ tràn ngập. Anh thản nhiên nhìn một cây gỗ to trôi theo dòng lũ. Cây gỗ to ấy đã đâm thẳng vào vách tường nhà chú Bảy. Anh nghe một tiếng vang đanh gọn. Ngôi nhà chú Bảy sụm xuống. Trong ngôi nhà ấy, làm gì có bọn con anh để cơn lũ giết chết, bởi chúng đã chết rồi. Hừ, quyền lực, mày chỉ giết được người ta một lần. Làm gì có lần thứ hai. Ngôi nhà tranh của anh bắt đầu kêu răng rắc. Dường như nó đã vặn mình. Anh quay nhìn mẹ và vợ. Đó là hai con người đã quá tải khổ đau, quá tải sợ hãi, đã bỏ kiếp người mà thành tượng cả rồi. Cả anh cũng thế. Ba pho tượng trên nóc nhà. Một nóc nhà đang vặn mình răng rắc giữa biển lũ mênh mông.

Đột ngột, cả ba pho tượng chao đảo. Ngôi nhà bị đôi tay của Hà Bá rung mạnh. Rung như khỉ rung cây. Vẫn phải gọi ba pho tượng ấy bằng “Họ”. Tức khắc “Họ” bị nước lũ cuốn phăng khi mái nhà bị lật ngửa trôi đi. Bầu trời như một tấm chì đang đè sát xuống một biển nước màu gạch pha tro. Đè sát đến mức, gió lạnh cũng phải ép mình mới đi qua được.

© 2008 talawas

 

Gửi bài này cho bạn bè    In bài